Γλώσσα ΣΤ’: Ενότητα 7. Η ζωή έξω από την πόλη

Ολική καταστροφή στις καλλιέργειες

Για να παρουσιάσουμε πληροφορίες για ένα γεγονός που συνέβη θα πρέπει το άρθρο ή το κείμενο μας να περιλαμβάνει:

  • το θέμα
  • πού συνέβη
  • πότε συνέβη
  • ποιοι σχετίζονται με το συμβάν
  • ποια η αιτία
  • ποιες οι συνέπειες για την περιοχή
  • ποιους σοβαρούς κινδύνους δημιούργησε
  • πώς θα αντιμετωπιστεί

Οι πληροφορίες παρουσιάζονται πάντα με χρονική σειρά και εξάγονται τα συμπεράσματά μας

Άκου προσεκτικά το παρακάτω βίντεο και προσπάθησε να εντοπίσεις αν αναφέρονται τα παραπάνω στοιχεία σε αυτά.

ΛΕΖΑΝΤΑ

ΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ


ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ -ής, -ής, -ές

Τα επίθετα αυτά έχουν τις ίδιες καταλήξεις σε αρσενικό και θηλυκό (δικατάληκτα)

ΜΕΤΟΧΕΣ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Τριάντα εννιά καφενεία και ένα κουρείο

Κυριολεξία και Μεταφορά

Κυριολεξία

 Όταν οι λέξεις μιας πρότασης χρησιμοποιούνται με την πραγματική τους σημασία, τότε έχουμε κυριολεξία.

π.χ. Μέθυσε από το πολύ κρασί.

Μεταφορά

 Όταν όμως οι λέξεις δε χρησιμοποιούνται με την πραγματική τους σημασία, αλλά αποδίδουν μια διαφορετική ιδιότητα, που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, τότε έχουμε μεταφορά.

Π.χ. Μέθυσε από ευτυχία.

 ΠΩΣ ΞΕΧΩΡΙΖΟΥΜΕ ΑΠΛΗ ΑΠΟ ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

Απλή πρόταση είναι αυτή που έχει:
  • υποκείμενο και ρήμα αμετάβατο
  • υποκείμενο, συνδετικό ρήμα και κατηγορούμενο
  • υποκείμενο, ρήμα και αντικείμενο

Επαυξημένη είναι αυτή που έχει εκτός από τους κύριους όρους της πρότασης( υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο, κατηγορούμενο) και κάποιον επιπλέον προσδιορισμό ή προσδιορισμούς είτε στο όνομα είτε στο ρήμα( επίθετα, επιρρήματα, εμπρόθετες φράσεις κλπ)

Παράδειγμα:

Τα παιδιά της ΣΤ΄τάξης παίζουν ( απλή πρόταση)
Τα παιδιά της ΣΤ΄τάξης παίζουν στην αυλή του σχολείου πολύ ( επαυξημένη)

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ-ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΩΡΟΥ

Όταν περιγράφουμε χώρους, πρέπει να αναφέρουμε:
  • πού βρίσκεται αυτός ο χώρος
  • πώς είναι(εξωτερικά – εσωτερικά)
  • ποιους συναντούμε σ’ αυτόν
  • τι κάνουν οι άνθρωποι μέσα σ’ αυτόν τον χώρο
  • γιατί πηγαίνουμε και τι κάνουμε εκεί (αν έχουμε γνωρίσει το χώρο ή έχουμε προσωπική σχέση)
  • σκέψεις και συναισθήματα μας γι’ αυτό το χώρο.

Να θυμάσαι ότι:

  • αναφέρουμε πρώτα την εξωτερική εμφάνιση του χώρου και έπειτα την εσωτερική
  • χρησιμοποιούμε συνήθως ενεστώτα στις περιγραφές. Αν όμως περιγράφουμε χώρους που δεν υπάρχουν πια ή για γεγονότα που έχουν συμβεί στο χώρο, τότε χρησιμοποιούμε παρελθοντικούς χρόνους
  • χρησιμοποιούμε εικόνες που έχουν σχέση με τις αισθήσεις μας(οπτικές, γευστικές, οσφρητικές κλπ)
  • χρησιμοποιούμε συχνά επίθετα και επιρρήματα(συνήθως τοπικά)

 

Καλοκαίρι με δρεπάνι, τσουγκράνα και αμίλητο νερό!

Πιθανές άγνωστες λέξεις

το μπερεκέτι : τούρκικη λέξη, αφθονία υλικών αγαθών και ιδίως καλή σοδειά. 
ο τέντζερης : τούρκικη λέξη, κατσαρόλα συνήθως χάλκινη 
σεργιανίζω : τούρκικη λέξη, βγαίνω βόλτα, γυρίζω στους δρόμους χωρίς συγκεκριμένο σκοπό. 
ο μαχαλάς : τούρκικη λέξη, γειτονιά ή συνοικία 
ο μπαχτσές : τούρκικη λέξη, κήπος, περιβόλι. 
η τσακμακόπετρα: τούρκικη λέξη, είδος πέτρας που παράγει σπινθήρες, όταν τη χτυπάμε με ένα πολύ σκληρό αντικείμενο 
το καμουτσίκι : είδος μαστιγίου για να χτυπούν τα ζώα για να προχωρήσουν

Ο θερισμός και το αλώνισμα χθες και σήμερα… 

Χθες…

σήμερα…

Το έθιμο του Κλήδονα

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

Χρησιμοποιούμε ενεστώτα για να δηλώσουμε:

1. Κάτι που γίνεται στο παρόν και βρίσκεται σε εξέλιξη

π.χ. Οι αγρότες θερίζουν το χωράφι.

2. Κάτι που γίνεται συνέχεια, χωρίς διακοπή.

π.χ. Αλωνίζουν από το πρωί.

3. Όταν εκφράζεται μια γενική αλήθεια, ένα γνωμικό, μια παροιμία κ.τ.λ. (Γνωμικός Ενεστώτας)

π.χ. Ο ήλιος βγαίνει απ’ την ανατολή.

       Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.

4. Αντί για αόριστο για να δώσει ζωντάνια στην περιγραφή (Ιστορικός Ενεστώτας).

π.χ. Ανοίγω (άνοιξα) την πόρτα και τι βλέπω (είδα).

Χρησιμοποιούμε αόριστο για να δηλώσουμε:

Κάτι που έγινε στο παρελθόν και παρουσιάζεται συνοπτικά.

π.χ. Η καταιγίδα κατέστρεψε τη σοδειά.

Παράγω  γραπτό λόγο

Όταν περιγράφουμε έθιμα, κοινωνικά γεγονότα ή εκδηλώσεις αναφέρουμε τα εξής:

  • Ποιο είναι αυτό το γεγονός (έθιμο ή εκδήλωση)
  • πού και πότε έγινε ή γίνεται
  • για ποιο λόγο έγινε ή γίνεται 
  • ποιοι συμμετείχαν ή συμμετέχουν και πώς
  • τι έγινε ή γίνεται με χρονική σειρά
  • ποια τα στάδια και τι συμβαίνει σε κάθε στάδιο
  • ποιο το τέλος
  • πώς αντέδρασαν ή αντιδρούν όσοι παρακολούθησαν ή  έλαβαν μέρος
  • ποιες είναι οι δικές μας σκέψεις και συναισθήματα (αν έχουμε ζήσει το γεγονός)

ΠΡΟΣΟΧΗ

Αν ζητηθεί η περίληψη της περιγραφής προσέχουμε να περιλαμβάνει τις κύριες πληροφορίες του κειμένου αλλά να είναι πολύ μικρότερη του κειμένου.

Θυμάμαι πώς κάνω περίληψη ενός κειμένου